Özellikle son dönemde Ukrayna, Suriye gibi çatışma bölgelerinde sık sık gündeme getirilen insani koridor kavramı, çatışmalardan oldukça fazla etkilenen ya da etkilenebilecek olan sivil halkın bölgeden tahliye edilebilmesi için güvenli bir geçiş (kaçış) bariyeri oluşturmak anlamı taşımaktadır. Bu anlamda insani koridorun insanların can güvenliğini sağlamak amacıyla oluşturulduğunu söyleyebiliriz.
İnsani koridor nasıl uygulanır?
Çatışma ve savaş dönemlerinde özellikle uluslararası örgütler, savaşın tarafı olmayan devletler ya da savaştan en çok zarar gören taraf, savaşı önlemek, bir süre ara vermek veya en azından sivilleri koruyabilmek adına bir takım önerilerde bulunurlar. Bu önlemler savaşı bitirmek, ateşkes ve insani koridor uygulamalarıdır. Bunlardan insani koridor uygulaması genellikle savaşa ara verilememesi durumlarında son çare olarak sivil halkı korumak için uygulanır. İnsani koridor uygulaması için uluslararası kamuoyunun (uluslararası örgütler, devletler, halk) çatışma halinde bulunan tarafları etki altına alabilmesi gerekmektedir.
İnsani koridor açılan bölgelerde insanları tahliye etmek, tahliye edilemeyen yerlerde de insani yardımları ulaştırmak için çalışmalar yapılır. Uluslararası insani yardım örgütleri ve bazı devletler bu yardımları üstlenerek gerekli çalışmaları hızlıca yaparlar.
İnsani koridor ne zaman sonlanır?
İnsani koridor uygulaması ateşkeste olduğu gibi belirli bir zamana kadar uygulanır. Bu zaman belirlenirken insanlara ulaşabilmek, onları bölgeden uzaklaştırabilmek ya da gerekli yardımları insanlara ulaştırabilmek için gerekli olan zaman gibi kriterler göz önüne alınır, alınmalıdır. Tarafların anlaşması sonucu öngörülen zaman sona erdiğinde insani koridor uygulaması sona ermiş sayılır. Gerekli durumlarda ve tarafların anlaşması ile insani koridor uygulamasının sona erme zamanı ertelenebilir.
Askerden arındırma ne demektir?
Askerden arındırma kavramı, savaşın sonlanması, ateşkes durumu ya da insani koridor uygulaması gibi durumlar söz konusu iken, ilgili bölgelerde bulunan askeri gücün anlaşılan süre boyunca geri çekilerek çatışmalara son verme durumunu izah eder. Her ne kadar savaşın kendisi hukuki düzene aykırı olsa da, savaşında bir hukuku vardır. Bu yüzden yukarıda belirttiğimiz durumlarda anlaşılan durumun dışına çıkarak çatışmalara son vermemek, ateşkes ve insani koridor süresi dolmadan sivil halk üzerine askeri güç kullanmak savaş suçudur.
