Kürşad ayaklanması Çinli kaynaklarda Chieh-she-shuai isyanı olarak geçmekte ve önemsiz bir olay olarak görülmektedir. Bu olaya Kürşad Ayaklanması denilmesinin nedeni, Nihal Atsız’ın Bozkurtların Ölümü isimli romanında Kürşad ismini kullanmasından dolayıdır.
Peki nedir bu Kürşad Ayaklanması?
Chieh-she-shuai, Çin’in Göktürk üzerindeki himayesine son vermek için topladığı 40 kadar yandaş ile Çin sarayına saldırarak İmparatoru öldürmek üzerine bir suikast planlar. Bu sayede Çin’de bir karışıklık çıkmasını sağlayarak Göktürk Hanedan üyelerinin esaretine son vermek ve de Ötüken’de yeniden Göktürk Devleti’ni kurmak istemektedir. Bu amaçla 40 yandaşı ile birlikte 19 Mayıs 639 yılı akşam saatlerinde sarayın etrafını sardı. Ancak işler Chieh-she-shuai‘nin istediği gibi gitmedi. O akşam şiddetli fırtına yüzünden İmparator sarayından çıkmadı. Havanın aydınlanmasına yakın Chieh-she-shuai açığa çıkacaklarından endişe ederek 40 yandaşı ile birlikte saraya saldırdı. Beklenmedik bir şekilde Chieh-she-shuai ve arkadaşları yüzlerce Çin askerini öldürerek önemli bir başarı elde etmek üzereyken dışarıdan gelen destek ile Çin askerlerinin sayısı bir anda çok fazla arttı. Chieh-she-shuai ve arkadaşları Çinli askerlerin karşı koyulamaz sayıya ulaştığını görünce ahırdan aldıkları 20 kadar atla beraber Vey Nehri’nin bulunduğu Kuzeye doğru gitmeye başladılar. Vey Nehrini geçip kendi topraklarına ulaşmayı hedefleyen Chieh-she-shuai ve arkadaşları nehirden geçemeden devriyede bulunan Çinli askerlere yakalandılar ve katledildiler.
Bu olay Türk tarihinde önemli bir yere sahip olmakla beraber, Türklerin ilk bağımsızlık savaşı olarak geçmektedir. Göktürk tarihi üzerine önemli çalışmalar yapmış olan Hüseyin Nihal Atsız, Bozkurtların Ölümü isimli romanında bu olaya yer vermiş ve Chieh-she-shuai yerine ismini Kürşad ismini kullanmıştır. Bu nedenledir ki bu olay o tarihten itibaren Kürşad Ayaklanması olarak anılmakta ve anlatılmaktadır.
Bu isyan her ne kadar başarısız olsa da, 680 yılında Türklerin esaretten kurtularak bağımsızlıklarını kazanmasında önemli bir tetikleyici olmuştur. Çin İmparatorluğunun ve Çinlilerin Türklerden korkması içinde önemli bir unsur halini almıştır. Hatta öyle ki ilerleyen zamanlarda Çinlilerin inşa etmiş olduğu Dünya’nın en büyük yapılarından biri olan Çin Seddi’nin Türklerin saldırılarından korunmak için yapıldığı iddia edilmiştir.
